หมวดหมู่: กฎหมายแพ่งและพาณิชย์

เขียนวันที่

รู้ทันกฎหมายแพ่งและพาณิชย์: เรื่องใกล้ตัวที่ทุกคนควรรู้

รู้ทันกฎหมายแพ่งและพาณิชย์: เรื่องใกล้ตัวที่ทุกคนควรรู้

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์เป็นกฎหมายพื้นฐานที่มีผลกระทบกับชีวิตประจำวันของทุกคน ไม่ว่าคุณจะเป็นเจ้าของกิจการ ลูกจ้าง หรือประชาชนทั่วไป ทุกการทำสัญญา การซื้อขาย การกู้ยืม หรือแม้แต่การแต่งงานและมรดก ต่างอยู่ภายใต้ขอบเขตของกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ทั้งสิ้น

บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจโครงสร้างของกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในประเทศไทย รวมถึงกรณีที่พบบ่อยและแนวทางในการรับมือ พร้อมข้อมูลที่เป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจและการดำเนินชีวิตประจำวัน

โครงสร้างของกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ แบ่งออกเป็น 6 บรรพ (Book) ได้แก่:

  1. บททั่วไป
  2. นิติกรรมและหนี้
  3. ทรัพย์
  4. เอกเทศสัญญา
  5. ครอบครัว
  6. มรดก

กฎหมายฉบับนี้ครอบคลุมทั้งความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลทั่วไป และการทำธุรกรรมทางธุรกิจ ซึ่งก่อให้เกิดผลทางกฎหมายที่ชัดเจน หากไม่เข้าใจกฎหมายนี้ อาจทำให้สูญเสียสิทธิหรือเสียเปรียบได้ง่าย

1. บททั่วไป: พื้นฐานทางกฎหมายที่ควรรู้

ความสามารถของบุคคล

  • บุคคลทั่วไปจะมีความสามารถทางกฎหมายเมื่ออายุครบ 20 ปีบริบูรณ์
  • บุคคลที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะต้องมีผู้แทนโดยชอบธรรมในการทำธุรกรรมต่าง ๆ

นิติบุคคล

  • เช่น บริษัท ห้างหุ้นส่วน สมาคม หรือมูลนิธิ
  • มีสิทธิและหน้าที่เช่นเดียวกับบุคคลธรรมดา
  • จำเป็นต้องมีการจดทะเบียนและดำเนินกิจการตามข้อบังคับ

2. นิติกรรมและหนี้: สัญญาและภาระผูกพัน

นิติกรรม

  • คือการกระทำที่มีเจตนาให้เกิดผลทางกฎหมาย เช่น การทำสัญญาซื้อขาย การกู้ยืม
  • ต้องมีเจตนาโดยสุจริตและไม่ขัดต่อกฎหมาย

หนี้

  • หนี้เกิดจากนิติกรรม เช่น สัญญา หรือจากกฎหมาย เช่น ความเสียหายจากการละเมิด
  • ลูกหนี้มีหน้าที่ชำระหนี้ตามข้อตกลง หรือภายในระยะเวลาที่กำหนด

3. ทรัพย์: สิทธิในทรัพย์สิน

ประเภทของทรัพย์

  • สังหาริมทรัพย์: ทรัพย์ที่เคลื่อนย้ายได้ เช่น รถยนต์ โทรศัพท์
  • อสังหาริมทรัพย์: ที่ดิน อาคาร บ้านเรือน

สิทธิในทรัพย์

  • เจ้าของทรัพย์มีสิทธิโดยสมบูรณ์ในการใช้ ถือครอง และโอน
  • การโอนอสังหาริมทรัพย์ต้องมีเอกสารเป็นลายลักษณ์อักษรและจดทะเบียนกับเจ้าพนักงาน

4. เอกเทศสัญญา: ประเภทของสัญญาที่พบได้บ่อย

สัญญาซื้อขาย

  • ต้องมีการตกลงเรื่องราคาสินค้า
  • หากมีการขายอสังหาริมทรัพย์ ต้องจดทะเบียนการโอน

สัญญาเช่า

  • ผู้ให้เช่ามีหน้าที่บำรุงรักษาทรัพย์
  • ผู้เช่าต้องชำระค่าเช่าตามกำหนดเวลา

สัญญากู้ยืม

  • ต้องมีการคืนเงินตามกำหนด
  • หากเป็นเงินกู้เกิน 2,000 บาท ควรมีหลักฐานเป็นหนังสือ

สัญญาจ้างแรงงาน

  • กำหนดสิทธิและหน้าที่ของนายจ้างและลูกจ้าง
  • หากผิดสัญญา อาจมีสิทธิบอกเลิกหรือเรียกร้องค่าเสียหายได้

5. ครอบครัว: ชีวิตคู่และสิทธิในครอบครัว

การสมรส

  • ต้องมีอายุครบ 17 ปี และมีความยินยอมจากทั้งสองฝ่าย
  • การสมรสที่จดทะเบียนแล้วจะมีผลทางกฎหมาย เช่น ทรัพย์สินระหว่างคู่สมรส

การหย่า

  • สามารถทำได้โดยความยินยอม หรือโดยคำพิพากษาของศาล
  • ต้องแบ่งทรัพย์สินและอำนาจปกครองบุตรตามกฎหมาย

อำนาจปกครองบุตร

  • บิดามารดามีสิทธิดูแลบุตรจนกว่าจะบรรลุนิติภาวะ
  • ในกรณีหย่า อำนาจปกครองอาจเป็นของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งตามตกลงหรือคำสั่งศาล

6. มรดก: การจัดการทรัพย์สินหลังเสียชีวิต

พินัยกรรม

  • ผู้ทำพินัยกรรมต้องมีอายุ 15 ปีขึ้นไป และมีเจตนาแน่วแน่
  • พินัยกรรมต้องทำตามรูปแบบที่กฎหมายกำหนด

การแบ่งมรดก

  • หากไม่มีพินัยกรรม มรดกจะตกทอดตามลำดับทายาทที่กฎหมายบัญญัติไว้
  • ทายาทต้องยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อรับมรดกในบางกรณี

ประเด็นทางธุรกิจที่ควรระวังในกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

การจัดตั้งนิติบุคคล

  • การเลือกประเภทของนิติบุคคลมีผลต่อภาษีและความรับผิด
  • ต้องมีการจดทะเบียนตามขั้นตอน

การทำสัญญาทางธุรกิจ

  • ควรจัดทำสัญญาอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
  • ระบุรายละเอียดให้ครบถ้วน เช่น เงื่อนไขการชำระเงิน การเลิกสัญญา

การฟ้องร้องหนี้สิน

  • หากลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามสัญญา เจ้าหนี้มีสิทธิดำเนินคดี
  • คดีแพ่งสามารถยื่นฟ้องได้ภายในอายุความที่กำหนด เช่น 10 ปีในกรณีหนี้ที่มีหนังสือ

วิธีป้องกันปัญหาทางกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

  1. ทำสัญญาอย่างรอบคอบ
    • ตรวจสอบข้อกำหนดในสัญญาก่อนลงนาม
  2. เก็บหลักฐานทุกครั้ง
    • เช่น สำเนาสัญญา ใบเสร็จ หนังสือกู้ยืม
  3. ขอคำปรึกษาก่อนตัดสินใจทางกฎหมาย
    • เช่น การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ การลงทุน การจ้างงาน
  4. วางแผนมรดกไว้ล่วงหน้า
    • การทำพินัยกรรมช่วยให้การจัดการทรัพย์สินเป็นไปตามความประสงค์

บทสรุป

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์อาจดูซับซ้อน แต่ความเข้าใจพื้นฐานสามารถช่วยป้องกันปัญหาได้มากมาย ไม่ว่าจะเป็นในชีวิตส่วนตัว ธุรกิจ หรือความสัมพันธ์ทางกฎหมายกับผู้อื่น

หากคุณกำลังเผชิญปัญหาทางกฎหมาย ไม่แน่ใจว่าสัญญาที่ทำถูกต้องหรือไม่ หรือมีข้อพิพาทเกี่ยวกับมรดก ครอบครัว หรือธุรกิจ ขอแนะนำให้ปรึกษาทนายความผู้มีประสบการณ์โดยเร็ว เพื่อให้สามารถดำเนินการได้อย่างถูกต้องและปกป้องสิทธิของตนเองได้อย่างเต็มที่

📌 สามารถติดต่อทนายวิรัชได้ที่
สายด่วน โทร 0812585681 หรือ add line @732hjgrx

เขียนวันที่

เข้าใจ “กฎหมายแพ่งและพาณิชย์” ฉบับเข้าใจง่าย: ปกป้องสิทธิคุณในทุกการทำธุรกิจและชีวิตประจำวัน

บทนำ: กฎหมายที่อยู่ใกล้ตัวคุณมากกว่าที่คิด

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์เป็นกฎหมายหลักที่ส่งผลต่อชีวิตประจำวันของทุกคน ไม่ว่าจะเป็นการซื้อขายของเล็กน้อย ไปจนถึงการทำสัญญาธุรกิจขนาดใหญ่ หลายคนอาจเข้าใจว่า “กฎหมาย” เป็นเรื่องไกลตัว ยุ่งยาก และมีแต่ผู้ประกอบวิชาชีพเท่านั้นที่เกี่ยวข้อง แต่อันที่จริงแล้ว ทุกคนควรมีความรู้พื้นฐานเพื่อรักษาสิทธิของตน และเพื่อไม่ให้ตกเป็นฝ่ายเสียเปรียบในเรื่องทางกฎหมาย

ส่วนที่ 1: กฎหมายแพ่งและพาณิชย์คืออะไร?

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (Civil and Commercial Code) เป็นกฎหมายที่ครอบคลุมการดำรงชีวิตและธุรกรรมทางธุรกิจของบุคคลธรรมดาและนิติบุคคล แบ่งได้เป็นหมวดหมู่หลัก ๆ ดังนี้:

หมวดรายละเอียดที่ครอบคลุม
บุคคลการเกิด ชื่อ ที่อยู่ สิทธิในตัวบุคคล
ทรัพย์ความเป็นเจ้าของ ครอบครอง จำนอง จำนำ
นิติกรรมและสัญญาการทำสัญญา โมฆะ โมฆียะ
หนี้การชำระหนี้ การผิดสัญญา
ละเมิดความรับผิดจากการกระทำละเมิดต่อผู้อื่น
ครอบครัวการสมรส หย่า อำนาจปกครองบุตร
มรดกการจัดการมรดก พินัยกรรม
พาณิชย์การค้า บริษัท ห้างหุ้นส่วน เช็ค ตั๋วเงิน

ส่วนที่ 2: ทำไมคุณควรรู้จักสิทธิของตัวเอง?

สิทธิของคุณสามารถถูกละเมิดได้หากคุณไม่เข้าใจกฎหมาย เช่น:

  • ซื้อของแต่ไม่ได้รับสินค้า
  • ถูกละเมิดข้อมูลส่วนตัว
  • ลูกจ้างไม่ได้รับค่าจ้างตามที่ตกลง
  • คู่สมรสฟ้องหย่าและแบ่งทรัพย์สินไม่เป็นธรรม

การมีความรู้เบื้องต้นช่วยให้คุณ “รู้เท่าทัน” และสามารถปกป้องตนเองหรือแก้ไขปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ส่วนที่ 3: กรณีตัวอย่างในชีวิตจริง

1. การทำสัญญาซื้อขายที่ดิน

นายเอขายที่ให้นายบีโดยมีการวางเงินมัดจำ แต่ไม่มีการทำหนังสือสัญญาและจดทะเบียนกับกรมที่ดิน ทำให้นายเอเปลี่ยนใจและไม่คืนเงินมัดจำ

กฎหมายที่เกี่ยวข้อง:
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 456: การขายที่ดินต้องทำเป็นหนังสือลงลายมือชื่อ และจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่

2. การฟ้องหย่าและสิทธิเลี้ยงดูบุตร

คู่สมรสทะเลาะกันรุนแรง และฝ่ายหนึ่งต้องการฟ้องหย่าโดยขอสิทธิในการเลี้ยงบุตรแต่เพียงผู้เดียว

แนวทางตามกฎหมาย:
กฎหมายเปิดช่องให้ศาลพิจารณาตาม “ประโยชน์สูงสุดของบุตร” ไม่ใช่เพียงสถานภาพของพ่อหรือแม่

ส่วนที่ 4: สัญญาที่ดีต้องมีอะไรบ้าง?

  • รายละเอียดชัดเจน: คู่สัญญา รายการสินค้า/บริการ ราคาที่แน่นอน
  • ข้อตกลงการชำระเงินและส่งมอบ
  • ข้อกำหนดเรื่องผิดสัญญา
  • เงื่อนไขการยกเลิกสัญญา
  • ลายเซ็นทั้งสองฝ่ายและพยาน

แนะนำ:
การทำสัญญาควรอยู่ในรูปแบบลายลักษณ์อักษร และมีการทบทวนโดยผู้มีความรู้ด้านกฎหมายก่อนลงนาม

ส่วนที่ 5: การดำเนินคดีแพ่ง

ขั้นตอนโดยทั่วไป:

  1. เตรียมเอกสารหลักฐาน
  2. ยื่นฟ้องต่อศาล
  3. นัดไต่สวนมูลฟ้อง
  4. การสืบพยาน
  5. ศาลมีคำพิพากษา

ระยะเวลาโดยเฉลี่ย: 6 เดือน ถึง 2 ปี (ขึ้นอยู่กับความซับซ้อน)

ข้อควรระวัง:
บางคดีมีอายุความ หากไม่ดำเนินการภายในระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด จะหมดสิทธิในการฟ้องร้อง

ส่วนที่ 6: ธุรกิจต้องรู้ – กฎหมายพาณิชย์ที่ควรเข้าใจ

  • ห้างหุ้นส่วน vs บริษัทจำกัด: รูปแบบธุรกิจที่แตกต่างด้านความรับผิดและการบริหาร
  • การออกใบเสร็จและภาษีมูลค่าเพิ่ม
  • ข้อกำหนดเรื่องการใช้ตั๋วเงิน เช็ค
  • การคุ้มครองผู้บริโภค

เคสตัวอย่าง: บริษัทที่จ่ายเช็คแล้วไม่มีเงินในบัญชี อาจถูกฟ้องในคดีอาญาได้

ส่วนที่ 7: วิธีป้องกันปัญหากฎหมายในชีวิตประจำวัน

  • อ่านเอกสารทุกครั้งก่อนเซ็น
  • อย่าโอนเงินโดยไม่มีหลักฐาน
  • เก็บบันทึกการพูดคุยทางไลน์หรืออีเมล
  • ปรึกษาทนายเมื่อเกิดข้อสงสัยในสัญญา

ส่วนที่ 8: เมื่อเกิดข้อพิพาท ควรทำอย่างไร?

  1. รวบรวมหลักฐานทุกชนิด
  2. เจรจาก่อนฟ้องศาล (อาจช่วยประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย)
  3. หากไม่สามารถตกลงกันได้ แนะนำให้ดำเนินการทางกฎหมายอย่างเป็นระบบ

ส่วนที่ 9: การขอคำแนะนำทางกฎหมายอย่างมืออาชีพ

หากคุณต้องการคำแนะนำในการจัดการปัญหาด้านกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เช่น การฟ้องคดี การทำสัญญา การแบ่งมรดก หรือการดำเนินธุรกิจอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

สามารถติดต่อทนายวิรัชได้ที่
📞 สายด่วน โทร: 0812585681
📱 Line: @732hjgrx

สรุป:

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์เป็นเครื่องมือสำคัญในการคุ้มครองสิทธิของประชาชนและสนับสนุนระบบเศรษฐกิจ หากคุณเข้าใจหลักการพื้นฐาน ก็จะสามารถจัดการปัญหาต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ