บทนำ: ทำไมกฎหมายครอบครัวจึงสำคัญ
แม้ชีวิตครอบครัวจะเริ่มต้นด้วยความรัก แต่เมื่อมีข้อขัดแย้ง กฎหมายครอบครัวคือเครื่องมือสำคัญที่ช่วยคุ้มครองสิทธิของทุกฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง การสมรส การหย่า การเลี้ยงดูบุตร หรือการแบ่งมรดก
หมวด 1: การสมรสตามกฎหมายไทย
การสมรสในประเทศไทยต้องดำเนินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1448-1463
เงื่อนไขสำคัญของการสมรส:
- อายุไม่ต่ำกว่า 17 ปี
- ยินยอมจากทั้งสองฝ่าย
- ไม่เป็นญาติสายตรง
- ต้องจดทะเบียนสมรสเท่านั้นจึงจะมีผลทางกฎหมาย
ข้อควรรู้: การอยู่กินโดยไม่ได้จดทะเบียนสมรส ไม่ได้รับสิทธิตามกฎหมายเหมือนคู่สมรสที่จดทะเบียน
หมวด 2: ทรัพย์สินระหว่างสมรส
ในช่วงที่จดทะเบียนสมรสอยู่ กฎหมายกำหนดให้มีการแบ่งทรัพย์สินเป็น 2 ประเภท:
- สินส่วนตัว – ทรัพย์สินที่มีมาก่อนแต่งงาน หรือได้มาโดยมรดก/ของขวัญ
- สินสมรส – ทรัพย์สินที่ได้มาหลังจากการสมรส เช่น รายได้ เงินเดือน บ้าน รถ
เมื่อหย่า ทรัพย์สินสมรสจะต้องแบ่งครึ่งอย่างเท่าเทียม
หมวด 3: การหย่า – ไม่ใช่แค่การเลิกกัน
การหย่าโดยความยินยอมทั้งสองฝ่าย สามารถทำได้ที่สำนักงานเขต พร้อมเอกสารดังนี้:
- ทะเบียนสมรส
- บัตรประชาชน
- หนังสือยินยอมหย่า (พร้อมพยาน)
หากไม่ยินยอม ต้องฟ้องหย่าผ่านศาล โดยต้องมีเหตุผลตามกฎหมาย เช่น
- ผิดสัญญาคู่สมรส
- ถูกทิ้งร้างเกิน 1 ปี
- ทำร้ายร่างกาย
- คบชู้โดยชัดแจ้ง
หมวด 4: การเลี้ยงดูบุตร
หากมีบุตร การหย่าจะต้องกำหนดให้ชัดเจนว่าใครจะเป็นผู้มีอำนาจปกครอง
สิทธิและหน้าที่ของพ่อแม่:
- เลี้ยงดู อบรม ให้การศึกษา
- ดูแลทรัพย์สินของบุตร
- ยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อเปลี่ยนสิทธิการปกครองหากจำเป็น
ค่าเลี้ยงดู: อีกฝ่ายหนึ่งที่ไม่ได้ปกครองบุตร ต้องรับผิดชอบในการส่งค่าเลี้ยงดูตามความสามารถ
หมวด 5: การรับรองบุตร
กรณีบุตรนอกสมรส พ่อจะไม่มีสิทธิทางกฎหมาย จนกว่าจะทำการ “รับรองบุตร” โดย:
- จดทะเบียนรับรองที่เขต
- หรือมีคำพิพากษาศาลให้เป็นบิดาโดยชอบด้วยกฎหมาย
หมวด 6: มรดกและสิทธิของทายาท
เมื่อสมาชิกในครอบครัวเสียชีวิตโดยไม่มีพินัยกรรม กฎหมายจะกำหนด ลำดับทายาท ดังนี้:
- บุตรและคู่สมรส
- บิดา มารดา
- พี่น้องร่วมบิดามารดา
- พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดา
- ปู่ ย่า ตา ยาย
- ลุง ป้า น้า อา
กรณีมีพินัยกรรม จะต้องตรวจสอบว่าชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ เช่น ลงลายมือชื่อชัดเจน มีพยานถูกต้อง
หมวด 7: ความรุนแรงในครอบครัว
กฎหมายคุ้มครองผู้ถูกกระทำความรุนแรง โดยสามารถยื่นคำร้องเพื่อขอคำสั่งศาลให้:
- ห้ามผู้กระทำเข้าใกล้
- ห้ามติดต่อ
- ให้การคุ้มครองโดยเจ้าหน้าที่รัฐ
หมวด 8: สัญญาก่อนสมรส – รู้ไว้ไม่เสียเปรียบ
หากไม่อยากให้ทรัพย์สินถูกแบ่งเมื่อหย่า สัญญาก่อนสมรส (Prenuptial Agreement) คือทางเลือกที่ดี โดยต้อง:
- ทำเป็นลายลักษณ์อักษร
- จดทะเบียนพร้อมสมรส
คำแนะนำในการจัดการชีวิตครอบครัวอย่างปลอดภัย
- ตรวจสอบเอกสารทางกฎหมาย เช่น พินัยกรรม ทะเบียนสมรส
- หากจะหย่า ควรตกลงเงื่อนไขต่าง ๆ ให้ชัดเจน เช่น การดูแลลูกและการแบ่งทรัพย์
- ปรึกษาผู้ที่มีประสบการณ์ด้านกฎหมายก่อนตัดสินใจเรื่องใหญ่ในชีวิตครอบครัว
ต้องการคำแนะนำเพิ่มเติม?
หากคุณกำลังเผชิญปัญหาครอบครัว หรืออยากวางแผนชีวิตให้มั่นคงตามกฎหมาย
📞 สายด่วน โทร 081-258-5681
📱 หรือ Add Line: @732hjgrx
